Extremisme
Islamitisch extremisme
De Veiligheid van de Staat bestudeert het fenomeen reeds verschillende decennia. In de publieke opinie nam de aandacht voor het extremisme binnen de islam pas de jongste jaren toe.
Slechts een minderheid van moslims hangt dit soort extremisme aan. Een nog kleinere groep toont zich militant en slechts enkelen aanvaarden om geweld te gebruiken in het kader van hun geloofsbelijdenis.
Het voorbije decennium is hun globale aantal wel toegenomen. Individuele radicaliseringprocessen worden daarbij niet zozeer aangestuurd vanuit de moskeeën. De nefaste invloed komt veeleer van lokale initiatieven die worden aangestuurd door personen die in België geboren en opgegroeid zijn en die radicaal gedachtegoed propageren.
Extremistische moslims verenigen zich vaak op een informele manier, zoals in privéwoningen, sportclubs of eetgelegenheden.
Bepaalde moslimextremisten trachten hun interpretatie van de islam publiekelijk af te dwingen. Zo zullen ze vrouwen intimideren die zich niet aan specifieke kledingvoorschriften houden of de verkoop van alcohol in bepaalde wijken ontmoedigen. Dat is contraproductief voor het harmonieuze samenleven van religieuze en etnische gemeenschappen.
Het salafisme
De islamitisch extremistische stroming die het meest aan populariteit wint in België, is het salafisme. Deze strekking wil het maatschappelijke en het individuele leven regelen via strikt religieuze voorschriften. Salafisten verwerpen de democratie, de seculiere wetgeving en de basisbeginselen zoals de godsdienstvrijheid en de gelijkheid van man en vrouw.
Tot voor enkele jaren dook islamitisch extremisme hoofdzakelijk op in een grootstedelijke omgeving. Tegenwoordig doen zich ook islamitisch extremistische activiteiten voor in kleinere steden en gemeenten.
Hoewel deze lokale activiteiten soms onafhankelijk lijken te werken, vertonen ze links met gelijkaardige initiatieven elders in het land of in de ons omringende landen. Het islamitisch extremisme dat zich in België heeft ontwikkeld, bestaat ook in onze buurlanden.
De Veiligheid van de Staat werkt samen met haar nationale en lokale partners om extremisme in het algemeen en salafisme in het bijzonder, op te volgen. Dat gebeurt vooral aan de hand van instrumenten van het Plan R(adicalisme).
Voor een genuanceerd beeld van het salafisme, lees de brochure:
Linksextremisme
De Veiligheid van de Staat volgt linksextremistische groepen op in de context van ‘extremisme’ en niet van ‘terrorisme’.
De dienst is daarbij attent voor de ontwikkelingen in het anarchistische milieu. De jonste jaren zijn verschillende illegale activiteiten vastgesteld zoals graffiti spuiten, bedrijfs- en overheidsgebouwen beschadigen, pogingen tot brandstichting met materiële schade aan voertuigen, kantoorgebouwen, werfmateriaal…
Protestbewegingen die zich concentreren rond meer algemene strijdthema’s zoals antimilitarisme, dierenrechten, milieu, steun aan mensen-zonder-papieren worden als dusdanig niet opgevolgd door de dienst. Infiltratiepogingen door extremistische elementen in deze bewegingen probeert de dienst wel te detecteren en op te volgen.
De dreiging die momenteel uitgaat van linksextremistische groepen is beperkt.
Rechtsextremisme
Binnen het rechtsextremisme volgt de Veiligheid van de Staat drie fenomenen op: anti-asiel-, antimigratie- en anti-islamactivisme,
volksnationalistische actiegroepen en potentieel gewelddadige neonazi- en skinheadbewegingen.
Anti-asiel-, antimigratie- en anti-islamactivisme
De asielcrisis van 2015-2016, de golf van terroristische aanslagen en het vaak gepolariseerde migratiedebat hebben het antimigratie- en het anti-islamdiscours gevoed en het gemaakt tot zowat het belangrijkste thema binnen het extreemrechtse milieu in België.
In andere Europese landen duiken fenomenen op zoals PEGIDA of andere recent opgerichte bewegingen. Ze leggen de nadruk op de verdediging van de ‘eigen bevolking’. De actiemiddelen van deze extreemrechtse bewegingen zijn demonstraties maar ook propaganda op het internet en de sociale media. Bij betogingen of andere evenementen van deze groeperingen bestaat een risico op een confrontatie met extreemlinks.
Volksnationalistische actiegroepen
Parallel met het antimigratie- en het anti-islamactivisme zien we de jongste jaren een vrij nieuw fenomeen opduiken: de identitaire of volksnationalistische actiegroepen. Ze verdedigen de eigen ‘identiteit’ tegen wat ze ‘de oprukkende islamisering’ of de ‘voortschrijdende globalisering’ noemen. Vaak gaat het om relatief kleine groeperingen die opvallende, mediatieke acties lanceren. In Duitsland hebben ze op een bepaald moment de Brandenburgse poort bezet. Op Sicilië hebben ze schepen van ngo’s geblokkeerd om te voorkomen dat ze vluchtelingen zouden redden op zee.
In België hebben we gelijkaardige groepen zien opduiken. Schild en Vrienden is daar een voorbeeld van.
Potentieel gewelddadige neonazi- en skinheadbewegingen
De rechtsextremistische skinheadbeweging in België is de jongste jaren verworden tot een relatief marginaal verschijnsel. De harde kern bestaat hooguit nog uit enkele tientallen skinheads . De steeds zeldzamer wordende neonaziconcerten trekken almaar minder toehoorders. De extremistische skinheads leggen evenwel contacten over de grenzen heen. Ze trekken naar concerten in landen waar ze de kans op vervolging het kleinst achten, bijvoorbeeld in Oost-Europa.
De Veiligheid van de Staat volgt ook enkele kleinere neonazistisch geïnspireerde ‘actiegroepen’. Het risico bestaat, dat ze tot gewelddadige acties overgaan, zoals dat het geval was bij de veroordeelde organisatie BBET (Bloed, Bodem, Eer en Trouw).